Meer weten: stichting oprichten of vereniging?

Mensen doen graag dingen samen. Dat kan gaan om sport, hobby’s, ondernemen, het delen van een bepaalde levensbeschouwing of het realiseren van een sociaal of ideëel doel. Hiervoor wordt vaak een vereniging of stichting opgericht. Maar welke rechtsvorm kies je? En wat zijn de verschillen?

Een keuze maken

Bij de keuze voor een stichting of een vereniging kijk je allereerst naar de doelstelling die je nastreeft. Heeft jouw gezelschap een maatschappelijk doel, zoals het bevorderen van duurzaamheid, het bieden van hulp of het ondersteunen van cultuur? Dan is voor deze zogeheten ‘goede doelen’ een stichting de meest gangbare rechtsvorm. Willen jullie samen iets doen, zoals een wijk aangenaam houden of een hobby beoefenen? Dan ligt het oprichten van een vereniging meer voor de hand.

De verschillen tussen een stichting en een vereniging

Een vereniging heeft leden. Deze leden bepalen het beleid en benoemen het bestuur van de vereniging. Het bestuur moet op haar beurt verantwoording afleggen aan de leden. Vaak gebeurt dat tijdens de verplichte jaarlijkse algemene ledenvergadering. Bij een stichting werkt het anders. Een stichting heeft geen leden. Sterker nog, een stichting mág wettelijk gezien zelfs geen leden hebben. Er is dus ook geen algemene ledenvergadering. Stichtingsbestuurders worden door het bestuur gekozen. De verschillen in structuur maken een vereniging vaak democratischer en een stichting juist weer efficiënter.

Financiën

Winst maken is geen doel van een vereniging of stichting. Het gaat vooral om het ideële of sociale doel. Verengingen en stichtingen mogen hun winst dan ook niet uitkeren aan bij de vereniging of stichting betrokken personen. Ook al kent een stichting geen leden die het bestuur controleren, ook daar zijn er belanghebbenden die willen weten hoe de stichting haar geld besteedt. Denk daarbij aan donateurs of subsidieverstrekkers. In dat geval is er vaak een Raad van Toezicht die het bestuur controleert. Een stichting kan geen lening aangaan, tenzij de statuten dit expliciet mogelijk maken. Een vereniging kan dit wel. Als jouw stichting een algemeen nut beogende instelling (ANBI) is, hoeft deze geen schenk- en erfbelasting af te dragen. Een vereniging kan ook van dit voordeel profiteren. De vereniging moet dan kwalificeren als sociaal belang behartigende instelling (SBBI).

Wel of niet naar de notaris

Voor het oprichten van een stichting moet je verplicht naar de notaris. Ook moet je de stichting inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Voor verenigingen gelden deze verplichtingen niet. Toch kan oprichten via een notariële akte ook voor verenigingen raadzaam zijn. Formeel een vereniging oprichten betekent namelijk dat de vereniging volledige rechtsbevoegdheid krijgt, waardoor leden en bestuurders (net als bij de stichting) in principe niet aansprakelijk zijn voor de verplichtingen van de vereniging. Zowel een stichting als een formele vereniging kan nalatenschappen ontvangen en eigenaar zijn van een pand of een stuk grond. Voor sommige verenigingen, zoals kleine leesclubs, is het oprichten van een formele vereniging niet nodig. Zij kunnen vaak volstaan met het maken van goede onderlinge afspraken over taken en kosten. Dat houdt een club flexibel en het scheelt veel administratief werk.